Senin, 13 Oktober 2008

( K )


ka kak singkatan dari kaka kakak

kabal gardu untuk listrik

kabar berita

kabat ikat

kabaw permainan judi pakai 2 (dua) kartu domino

kabibitak labah – labah

kabuwaw sejenis buah hutan bentuknya bulat mangabuaw membual,cerita karangan (bikinan)

kabul kabul

kabuli nama nasi, kebuli

kabuliangan kaget, terkejut, panik

kabur kurang jelas penglihatan,rabun

kabus warna agak buram

kabut kabut

kaca kaca

kacacar cacar

kacak cekal maling tu dikacak polisi pencuri itu dicekal polisi inya bakacakan dia berkelahi saling cekal

kacak pegang takacak bara api terpegang bara api inya serek takacak susunya dia marah terpegang teteknya

kacak remas, lumat kacaklah adonan tu sampai mawantu remaslah adonan itu sampai menyatu

kacak pinggang tolak pinggang

kacang kacang

kacap tergenang kacap – kacapan ketinggian air mencapai garis atau lantai

kacapi kecapi

kacar kepingin kacar liur kepingin sekali, merangsang selera

kacaw aduk mangacaw mengaduk bakacaw cuci tangan dengan kobokan makan bakacau makan dengan tangan takacaw terkena tangan ( rusak )

kacawali kecuali

kacaway gapai, raih bakacaway menggapai-gapai kanakan nang tajabur ka sungai itu tangannya bakacawai anak yang terjebur ke sungai itu tangannya menggapai-gapai ada apa garang nyawa itu maka kakacaway ada apa gerangan kamu itu tergapai-gapai

kaci kain keci

kacip pembelah pinang

kacéwa kecewa

kacubung batu permata dari Pangkalanbun Kalteng kambang kacubung bunga kacubung

kacong panggilan pada anak Madura

kada tidak, bukan

kadada tidak ada

kadainya bukan

kadap gelap kakadapan kesorean (kemalaman)

kadap ari sudah sore

kadap gayap gelap gulita

kadap siut sangat gelap

kadap panjanak mata berkunang - kunang

kadi penghulu

kadondong kedondong

kaduluran keberuntungan tak terduga

kadut tempat uang dari kain

kaédah kaidah

kagum tidak bisa bersuara, terheran - heran

kahada tidak

kahak dahak

kai kakek

kaih merapatkan, mengarahkan mangaih jukung ka lanting merapatkan sampan ke rumah sungai

kain kain

kain pamintan kain sasirangan yang mempunyai fungsi unik yaitu untuk mengobati penyakit

kain sarigading kain yang tebuat dari belacu tipis, kaci atau moti

kair mengambil dengan cara mengais

kajal desak, dimasukan secara paksa

kajang atap dari daun nipah

kaji kaji

kajung ( kemaluan laki-laki ) tegang, keras

kajut disegrakan / kejut

kaka kakak

kakacipan ramuan khusus wanita, pencegah kehamilan

kakamban selendang

kakamban kasmiri bentuknya seperti sarung laki-laki bahan sutera tipis warna kuning motif kembang kecil-kecil warna merah dan hijau

kakanda kekanda

kakalung kalung

kakap kakap (ikan) buta kakap tidak bisa membaca, tidak bisa apa - apa

kakaron bagi hasil

kakat mengambil punya orang lain ( tanah )

kakatua kakaktua (burung)

kakatua penjepit, catut

kakicak kue dari tepung ketan ditempa sebesar uang ratusan logam di tengahnya berlekuk ditaruh inti

kakoléh kue dari tepung beras diberi pandan wangi memakannya dengan air gula merah

kalabaw gurami

kaladan jenis kayu yang keras

kaladi talas

kalakay rumputan yang tumbuh di tanah gambut daunya merah dan dapay disayur

kalalayu pohon perdu buahnya rasa sepat manis

kalah kalah

kalah tadah kalah dalam bersaing

kalahi berkelahi

kalalah penyakit wanita habis melahirkan karena makan pantangan atau sanggama sebelum masa nifas

kalalawar kelelawar

kalalatu bertebaran diudara kala terjadi kebakaran, kadang masih membara

kalambu kelambu

kalang ganjel, penyangga

kalang garis telapak tangan melintang

kalangkala sejenis pohon randu buahnya sebesar kelereng untuk asinan

kalangkang, tertawa kalangkang – kalangkang tertawa – tawa manglangkang tertawa terbahak-bahak

kalantang menjemur kain bersabun

kalantit kelentit

kalaras daun pisang kering

kalas muka kelihatan pucat

kalat sepat rasa kalat mata mengantuk

kalataw ikan sungai yang bisa diadu, cupang

kaledot kedut, tidak rata

kalewak keluak

kelékér kelereng

keléngan layang - layang

kaléngkupak sejenis gamelan dari bambu

kalérot kerut,keriput

kaléték bunyi ték ték ték

kali tanda X

kalimpanan mata kemasukan sesuatu

kaliyangan layang - layang

kalu barang kali

kaluang kalong

kalubut seluruh badan dimasukan dalam badan

kalulut jenis tawon terkecil dan biasanya bersarang didalam lubang dirumah – rumah

kalut kacau

kaluy ( ikan ) gurami

kamana kemana

kamanakan keponakan

kamasan tukang mas

kambang kembang, bunga

kambang sarigading kembang bahan membuat bedak

kambar kembar

kambing kambing

kambit jahitan tangan yang kasar

kambrat jenis rantai kendaraan

kamér adonan kue saatnya untuk dikerjakan

kami kami

kamih kencing

kaminting kemiri

kampang jadah anak kampang tidak diketahui ayahnya

kampas lapisan khusus

kampil karung dari purun

kampung kampung, dusun

kamudi kemudi

kanan kanan

kananak anak-anak

kananakan anak-anak

kananga kenanga

kanas nenas

kancang kencang

kancur kencur

kandal tebal

kandang kandang, pembatas, pagar

kandas kandas

kandi kendi

kandung kandung

kandur kendur

kandut bungkusan dari kain ujung sisi diikat jadi satu

kaning kening

kanji tepung ubi kayu

kanong kanong (gamelan )

kantang kentang

kantat ketat (pakaian)

kantil bunga cempaka masih kuncup

kantin los pasar

kapuhunan orang yang terganggu rumah setan

kantip ditutup rapat

kantong kantung

kantuk kantuk

kantut kentut

kanyang kenyang

kaobar sempat,ada waktu

kap kap, tutup

kapah kulit tiram

kapak kampak

kapak kepak

kapal kapal

kapala kepala

kapar mengambil dgn galah benda diatas air

kapar jenis ikan papuyu ( betok )

kapas kapas

kaper kapir

kapilah kafilah

kapit jepit

kapit teko dari tanah

kapiting kepiting

kapuk kapuk, randu

kapulaga nama bumbu masak

kapulahan sebaliknya

kapulingaan bising, bingung

kapur kapur

kapur panginangan kapur untuk menyirih

kapur barus kapur barus

kapurit pemutih cucian

karadaw suka mengarang bohong

kara’i mentimun

kararaban nama kue

karak karang nasi

karakap daun sirih kecil-kecil

karakih ketombe

karam perahu tenggelam

karamaan milik bersama

karamput dusta, bohong,

karamunting buah hutan kecil warnanya mirip tinta rasanya manis

karang batu besar di laut

karangan kerikil kecil-kecil

karas keras

karasak keadaan tidak teratur

karasang kasar

karat kadar emas

karat potongan kue

karaut merangkak

karaw keras (nasi)

karawang lubang-lubang, bunga-bunga kecil hiasan kain

karaway sejenis lebah

karawila gambas, oyong

karbét karbit

karékot bunyi geseran daun pintu/jendela

karéwét gerakan kecil jari dan lain - lain

kari qori

kariyaw tarikan gaib,pengaruh gaib

karih karih ( gulai )

karicikan kecil - kecil

karik habis

karimut gerak mulut atau bibir

karindangan kerinduan, jatuh hati

karing kering

karinyum tersenyum

karinyut rasa sakit, nyutnyut

kariting ikal

kariwaya sejenis pohon beringin tumbuh di pohon lain

karojot bergerak tak disadari

karoncong keroncong ( musik )

karoncongan merasalapar

karopok kerupuk

karuan keruan

karuang jenis burung ketilang

karubut gerombol, kumpul

karucukan tancapan tonggak-tonggak,duri – duri

karuh keruh, bunyi sedang tidut

karukut cakar

karumut kerumut

karungkup kena penyakit panas pada anak-anak, kejang-kejang

karusut mengerut

karung karung

kas kas (uang)

kasa jenis kain

kasadakan tersedak waktu makan atau minum

kashah sah dalam permainan catur

kasak jijal, memasukkan secara paksa

kasan untuk

kasar kasar

kasasiur capung

kasasuban tertusuk benda kecil tajam dan teringgal di daging

kasat kesat

kasaw kayu kasau

kasay gosok (obat/bedak )

kasi lekas, cepat (ajakan)

kasian kasihan

kasidah kasidah

kasih kasih tarima kasih terima kasih bakasihan berkasih-kasihan

kasilahu keseleo

kasisikat jalak ( burung )

kasturi kesturi

kasumba kesumba, pewarna

katak bengkak di bawah leher

katam ketam (alat tukang)

katam menuai padi

katampihaan paha bengkak

katapi ketapi, katapi sontol ( kecil manis )

katapung gendang kecil, tam-tam

kataraan tempat ayam/itik bertelur, sangkak

katarak katarak

katatupi burung hantu

katayap bekerja pelan-pelan ( tanah )

katétéh terdesak

kati, tikar kati tikar rotan

kati kati ( ukuran )

katia padahal, namun

katiak ketiak, ketek

katongkang kelapa (tak jadi ) busuk jatuhan katongkangan berhamburan

katu pucuk atau daunnya dapat disayur

katua ketua

katuju suka, senang,gemar

katulahan kuwalat

katumbar ketumbar

katupat ketupat

katupat guntur ketupat untuk kenduri

katupat kandangan ketupat yang terkenal di daerah Kandangan

katutut perkutut

katuyung siput air tawar

kaum penjaga mesjid

kaur mata rabun

kaus kaus

kaut membuat nasi kepiring hambur kaut tidak keruan

kawa sanggup, dapat

kawah periuk besar untuk memasak

kaway memanggil dengan lambaian

kawal teman

kawat telegram

kawat kawat

kawin kawin

kawin gantung menunggu atau tenggang waktu pelaksanaan perkawinan

kawin ganti tikar kawin dengan adik isteri karena isterinya meninggal

kaya seperti

kayakat merayap

kayangan kayangan

kayap penyakit kulit yang sakit sekali

kayapu kiambang

kayaputih minyak kayu putih

kayas alat perangsang senggama

kayatap berjalan tanpa tujuan

kayu kayu

kayuh dayung

kebon kebun

kebuwaw buah hutan mangebuwaw pembual

kedal kulit kaki atau tangan berwarna

kedelay kedele (kacang)

kejam kejam

kekal kekal

kelacingan anak ikan gabus terkecil

kelalah penyakit ibu sehabis bersalin

kelalatu bertebaran saat terjadi kebakaran disekitar kobaran api yang masih menyala

kelala’u pelampung tali pancing

kelalaw ngomong keras tak karuan

kelalawar kelelawar

kelambu kelambu kelambu ambutut kalambu gantungan

kelangkang tertawa keras mulut terbuka lebar

kelantang cucian masih ada buih sabunnya dijamur diatas perumputan

kelap lena tidur takelap tertidur

kelar siap, selesai

kelembén nama kue

kelli sejenis ikan lele

kelentét kelentit, ujung pentil yang di depan mulut kemaluan perempuan

kelepék kelepar tangan karena sakit-sakitan

kelepon kue bulat warna hijau di dalamnya ada gula merah, yang paling enak kelepon babuntut ( berekor )

kelenténg terlalu kering dijemur

kelénténg > tempékong tempat ibadah cina

keléré menyebut hurup ( R ) tidak sampai

keléng, tapih keleng sarung laki-laki

keléngan layang - layang

kelér warna

kelip pentil sepeda

kelotok perahu dijalankan mesin kecil

kelum kelom, terompah, bakiak, sandal dari kayu kapal kelum kapal pery

kelusukan ikan gabus agak kecil

kemaruk kematuk, napsu makan

kembang kembang, bunga

kembang rampay irisan daun pandan wangi dicampur dengan minyak wangi

keméja kemeja

kemés kamis

kempékan kasur kecil

kemuning kemuning

kena kena

kencang kencang

kentong saku

kepéng keping

kepér kafir

kepét jepit

keprok nama jeruk

keptén kapten

keradaw suka omong kosong

kerani pengawas kerja

kerat berat intan atau berlian

kerbét karbit

kercis karcis

keresmin keramaian, pasar malam

kerestén kristen

kerépék keripik

kerés keris

keréta kereta

keriaw kekuatan gaib

kermé kermi (cacing)

kerna karena

kero menangis sambil berhentak-hentak

kerok keruk

kerom belenggu,borgol

kerongkong kotak, bungkus

keropok kerupuk

kerum > kerom

kesmis kismis

ketapang ketapang

keték jentik ( telinga )

ketékan ketapel

ketok ketuk

ketopong hiasan kepala (wayang orang)

kéjék bidik, sipat

kélok kengkung, tikungan

kémpéng kempis

kéna nanti

kéncéng periuk

kéncong menceng, terbelok

kéndét ikat

kénéng licin, mulus masih mangkeneng masih baru ( licin, mulus )

kénjot lenggang, goyang (jalan)

kényah suku dayak

kéok kalah

kéok bunyi ayam

kés koper

késah kisah, cerita

késot berjalan sambil menggeser pantat

kéték gerak. duduk mangetek duduk kaki atau tangan bergerak - gerak

kétél ketel

kéwang terpotong, sumpel

kéwér mengambil secara diam-diam mangéwér mencuri ( pakaian )

kiam berbaring tangan diletakan diatas perut

kiamat kiamat

kias kias

kiaw panggil

kibar kibar

kibas kain dikibarkan, membuang sesuatu di lantai

kibit cubit

kiblat kiblat

kicap kecap masak kicap bungun nasi masakan semur

kicuh ricuh, rebut

kida – kida samban terbuat dari kain bertatah manik-manik

kidam kidam

kidas genit

kidat sesak (pakaian )

kidaung kedaung

kidip pejam

kijang kijang

kijil genit

kijim pejam takijim tabuncilak terpejam-pejam

kijing ketahuan berbuat salah dan menahan rasa malu

kijing siput air

kijip kedip mata

kikih kais

kikil batuk-batuk yang panjang

kikis kikis, kerik

kikisan geretan

kilam tinggi

kilam-kilaman sangat tinggi hampir tidak terlihat

kilan jengkal

kilap kilap

kilar lirik

kilat cepat sekali

kilat cahaya petir di langit

kilaw makan ikan/sayur (tanpa nasi )

kilim jahit tangan menyisi

kilir-kiliran meleleh air mata

kilu kilo

kilum ompong, mulut tak bergigi

kimpang meruncingkan ujug tongkat dengan parang dll.

kimpus pantat kempes tidak berdaging

kimul orang tak bergigi makan makanan keras.

kimut gerakan lubang anus atau mulut

kinang menginang penginangan tempat makan sirih.

kinca tidak sejajar

kinday lumbung padi

kintung alat musik dari bambu (khas Kabupaten Banjar )

kinum minum kakinuman minuman jamu

kipay pental

kipa tangan terasa pegal linu

kipar jenis ikan air tawar bentuk bulat pipih warna hitam putih

kipar penjaga gawang

kipar kain belacu

kipas kipas

kira duga, kira-kira

kiray daun nipah kering bujang kiray bujang lapuk,jejaka tua

kirik gidik bakirik bergidik

kiruh, garuk bakiruh garuk – garuk kegatalan

kisar campuran itik kisar itik campuran (surati)

kisas karma

kisir terlalu hendak kencing

kisay cuci beras atau kain

kisik penggosok gigi dari kulit pinang atau tembako habis menyirih

kitar geser

kitip jepit, patuk

kiwa kiri

kobar > kaobar

kobokan mangkok cuci tangan

koboy koboi

kocok kocok

kodak kamera bakodak berphoto

kodi jumlah kain (murah )

kodok katak

kodrat kodrat

kopiah topi

kokoh kuat, kukuh

kokok kentongan disurau atau di pedesaan

kokot peniti

kolak kolak

kolak pisang pisang dimasak dgn santan dan gula atau uleg

kolak gumbili bahan dari ubi kayu atau ubi jalar

kolak waluh bahan dari labu kuning

kol kubis

koléh dapat kolehan, kolehi mendapat, memperoleh pakolehan pendapatan

kolér malas bakoler bertambah malas mangoler menjadi malas pangoler(an) pemalas kakoleran merasa segan atau sungkan

kolembén nama kue

kolong cekung

komendan komandan

kompa pompa

komplet komplit

koncot penakut

kondé konde

konéng kuning

konong bersih mangkonong mengkilat atau bercahaya

kontak kontak

kontan bayar lunas

kopon kupon

kopor koper

koprasi koperasi

kor’an Qur’an

korban Qurban

koredak kotor,coreng-moreng, berdaki

koreng borok

korek congkel dengan ibu jari

korek api korek api

kornel tendangan pojok ( sepak bola )

kostela kates

kota kota

kotak kotak

koyan takaran 200 kaleng

koyo obat koyo (tempel )

koyo lagak bakoyo berlagak mangoyoi memanasi jual koyo jual tampang kakoyoan terlalu hebat

kuaci kuaci

kuah kuah

kual, kada bakual lagi tidak berani lagi kual-kual mengap-mengap

kuala kuala, muara

kuang berlepotan

kuantan kuali dari tanah

kuap kuap kuap-kuap ( manguap ) mengantuk

kuas kuas

kuas tanda pangkat letaknya di pundak

kuasa kuasa bakuasa berkuasa

kuat kuat

kuaya lendir dahak

kubah makam keramat

kubak kupas (kulit kayu )

kubal, takubal-kubal tidak beres, tidak sempurna

kubik ukuran atau jumlah kayu mangubik mencari kayu untuk dijual kubikan

kubur kubur pakuburan pekuburan kuburan kuburan

kubut kubut (pembantu wasit permainan bola)

kubuy siram mandi bakubuy mandi bersiram kubuy api itu sampai pajah siram api itu sampai padam

kucak kucak mangucak tatapasan wan sabun mengucak cucian dengan sabun

kucam runyam, tidak berbentuk lagi

kucambah kecambah

kucaw ikut campur.makan bakucau : makan dengan tangan

kuciak teriak

kucik korek dengan telunjuk

kucing kucing

kucing maraw kucing hutan

kucingkal pincang kakucingkal terpincang-pincang

kucup kecup pina malebong mangucup aliling agak berbunyi nyaring mengecup aliling

kucur ludah orang menginang

kuda kuda

kuda gépang kuda lumping

kudis kudis

kuini kueni (sejenis mangga )

kuir galah kecil, mengambil dengan tongkat

kuitan orang tua (ayah-ibu)

kujajing buah makanan kancil

kujamas keramas

kujihing tertawa (tak enak didengar ) takujihing, kujihing – kujihing, bakujihingan tertawa yang tidak enak didengar

kujiji seringai mangujiji menyeringai takujiji tersenyum seringai

kujuk berjalan kujuk-kujuk berjalan tidak keruan

kujul gelepar kujul-kujul menggelepar kesakitan

kujur lurus (kayu )

kuhum tutup takuhum tertutup

kukang kukang (binatang) minyak kukang : minyak guna-guna

kuku kuku kambang kuku bintik putih pada kuku

kupu-kupu kupu-kupu

kukut raup,kaut

kukut kaih serakah, tamak

kukut daraw untung besar

kula saudara

kulanda sirsak, moris

kulat tetek tak berair mangulati meneteki anak agar tak menangis

kulat cendawan, jamur awak bakulat badan berdaki roti itu sudah bakulat roti itu sudah berjamur

kulat kurikit jamur agak putih tumbuh di pohon karet mati

kulat kurikit motif

kulat bantilung jamur ( dapat disayur ) tumbuh di tanah basah

kulatih penganan dari ketan yang digoreng bergula pasir

kulawarga keluarga

kuledéng geliat

kuliat menggeliat

kulikar roda sepeda, besi berbentuk lingkaran, besi tempat alat memasak

kuliling keliling

kulim tidak mengaku

kulimbit kulit manusia atau binatang

kulipak kulit kayu kulipak tungkulan penyakit kulit tapak kaki (pecah-pecah)

kuluk-kuluk memohon hujan lebih besar

kulum menyimpan sesuatu dalam mulut

kulup kelopak kemaluan lelaki susah dibuka

kulur sejenis nangka lebih kecil dan dibuat khusus sayuran

kulur-kulur gerak mulut kepanasan, gagap bicara

kumal pakaian atau kain lungset

kumala bola pemadu ular naga

kumang bintik-bintik hitam merata bekas koreng di kulit, ubi jalar yang ada bintiknya terasa pahit

kumpay rumput bakumpay berumput, nama kampung

kumpul kumpul

kumur kumur bakakumur berkumur - kumur

kunang-kunang kunang-kunang mata bakunang-kunang mata terasa berbintang-bintang (pusing)

kunat bekas koreng atau borok yang sembuh

kuncang kocok, goncang

kuncangkirap kesana-kemari (gigih)

kunci kunci

kuncir ikatan rambut buntut kuda

kuntat kupasan dengan parang

kuntaw pencak silat

kunyah kunyah

kunyur laju ( jalan ) mangunyur laju

kunyur-kunyur lembek seperti agar - agar

kupak kupas keliling surung kupak berbalasan bercerita, tebakan

kupang pohon kupang buahnya untuk ramuan (jamu)

kupas kupas

kupi kopi

kupiah kopiah

kupiah jangang kupiah dari akar jangang

kupiah padang kupiah warna hitam, abu-abu, biru atau kemerah-merahan

kuracak cakar manguracak mencakar

kurang kurang

kuranji buah hutan, kulit hitam isi jingga agak bertepung dan rasa manis asam

kurap penyakit kulit bersisik

kuriding alat musik tradisional Banjar dari rautan kayu tipis bertali membunyikannya diletakkan di rongga mulut dengan menarik-narik talinya sehingga menimbulkan irama (resonansi) dengungan

kurihing senyum simpatik

kurinah nyata, jelas bakurinah rencana yang mantap

kuriping serpihan gorengan kue

kurisaan tubuh kotor tidak terawatt

kuritis mengorek dengan kuku

kursi kursi

kurung kurung

kurung-kurung alat musik batang bambu suku pedalaman ( bukit, dayak ) meminta hujan

kurus kurus awaknya kurus karing badannya kurus sekali

kusasay, takusasay tidak rapi lagi ( alat meja, seprai dan lain – lain )

kusuk gosok

kusur gelisah, kusur-kusur kesakitan karna luka bakar, dll.

kusut kusut

kutal tak keruan (potongan rambut )

kutang beha baju kutang singlet

kutilang ketilang ( burung )

kutu kutu, hama

kutung buntung

kutup menggigit

kutup-kutupan cemas, kuatir

kuyak koyak, kupas

kuyang hantu jadian penghisap darah waktu malam

kuyut lemah badan, sakit - sakitan

2 komentar:

EJAAN KADAYAN @ KAMUS KADAYAN mengatakan...

Salam buat yg ampunya blog...D mana Suku/Ras Kadayan kalau d Sebelah Kalimantan ani berada....Sila lihat ke blog saya http://ejaankadayan09.blogspot.com terima kasih...

Unknown mengatakan...

kawal